به گزارش خط رند ۹۱۲ عضو هیات علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با تشریح علل و راهکارهای مرتفع ساختن بحران آب در کشور اظهار داشت: دانش فنی خیلی از تکنولوژی های آبی را داریم.
دکتر جهانگیر پرهمت استاد پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری به خبرنگار مهر در مورد بحران آب اصفهان، چهارمحال و بختیاری و یزد اظهار داشت: این وضعیت ناشی از تخصیص نادرست منابع آبی و عدم مدیریت صحیح این منابع در هر یک از استانهای اصفهان، یزد و چهارمحال و بختیاری بوده است.
وی با اشاره به اینکه به هر حال ما در یک کشور خشک و نیمه خشک هستیم که این مورد تکلیف مدیریت منابع آبی را مشخص می کند، اشاره کرد: مصرف میزان آب در کشور باید حساب شده باشد وقتی حساب شده نباشد چنین مشکلاتی به وجود می آید.
پرهمت اظهار داشت: استان اصفهان که منطقه ای خشک است بدون توجه به ظرفیت آبی آن به قطب صنعتی کشور تبدیل گشته و طی سال های اخیر صنایع زیادی همچون فولاد، ذوب آهن، پتروشیمی و …را در خود جای داده که اینها احتیاج به آب و برق دارند؛ رفع چنین نیازی باید مدیریت شده باشد.
عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری اضافه کرد: همینطور زمینهای کشاورزی در استان اصفهان با کم آبی رو به رو شده اند و دلیل آن هم، تخصیص حق آبه کشاورزان به صنایع مستقر در اصفهان است.
پرهمت با تکیه بر این که طی ۳۰ سال گذشته، انتقال آب از تونل های آب همچون تونل آب کوهرنگ به استان اصفهان انجام می گیرد، اظهار داشت: این آب حق همه صنایع، کشاورزان و مردم است اما تمام این آب به صنایع اختصاص پیدا می کند و همین سبب می شود زمینهای کشاورزی با قدمت طولانی کشت خشک شوند و بدون آب بمانند.
وی با اشاره به اینکه انتقال آبی که از تونل کوهرنگ انجام می گیرد از استان چهار محال و بختیاری عبور می کند و بخشی از آن هم برای آب آشامیدنی استان یزد مورد استفاده قرار می گیرد، اظهار داشت: اما به سبب عدم مدیریت صحیح، این آب انتقال داده شده صرف صنایع می شود و همین مشکلات را برای مردم و کشاورزان به وجود آورده است.
پرهمت بیان نمود: ما چاره دیگری جز مدیریت منابع آبی کم نداریم و به وضوح می بینیم که ریشه این مشکل در مدیریت آب و تخصیص منابع است که مساله فرهنگی و اجتماعی مردم در نظر مدیران نبوده و کشاورزی با سابقه فعالیت چند صد ساله بی آب مانده است. چرا باید اولویت با صنعت باشد و آب به کشاورزان و مردم نرسد!.
وی اضافه کرد: اگر مدیران چنین وضعیتی را پیشبینی می کردند و شغلی برای کشاورزان در نظر می گرفتند شاید این بحران به وجود نمی آمد. امروز این مساله به وجود آمده است و تا فکری اساسی نشود همچنان به قوت خود باقی می ماند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری خاطرنشان کرد: به صورت کلی، عامل اصلی بحران در این سه استان تخصیص آب به صنایع مستقر در اصفهان بوده که خشکسالی و کاهش بارندگی ها هم مزید بر علت شده است.
پرهمت با اشاره به اینکه ایران در ۲۰ سال گذشته گرفتار یک خشکسالی بی سابقه شده است، اظهار داشت: البته که ۴۰ سال قبل هم، ایران در یک برهه زمانی کوتاه، گرفتار خشکسالی شد و این دوره خشکسالی ۲۰ ساله اخیر هم طولانی و با شدت بالا و گستره کشوری تأثیرگذار شده است. این نشان داده است که باید برای منابع آبی به درستی تصمیم گرفته شود.
لزوم حمایت دولت از فناوری های در رابطه با آب
به گفته عضو هیأت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، برای رفع بحران ۳ استان و پیشگیری از ایجاد این وضعیت در سایر استان ها راهکارهایی وجود دارد که البته زمان بر هستند و نمی توان در مدت کوتاه و یک شبه به نتیجه رسید.
وی اشاره کرد: در ابتدای امر صرفه جویی مصرف برای افزایش کارایی آب می تواند بهترین اقدام باشد اما لازم است که بهره وری آب را افزایش دهیم تا بتوان از منابع موجود پاسخگوی نیازهای فعلی بود.
وی با اشاره به اینکه دولت باید برای افزایش بهره وری آب و استفاده از سیستم های راندمان بالا برای بازچرخانی، تصفیه آب و پساب، استفاده از زه آب کشاورزی، افزایش کارایی و بهره وری آب کشاورزی و … حمایت های لازم را به عمل آورد، اظهار داشت: فناوری های در رابطه با این مورد ها در کشور وجود دارد و شرکتهای دانش بنیان توانایی تولید محصولات در رابطه با بهره وری آب وجود دارند. ولی حمایت همه جانبه دولت، برنامه جامع و یک صدایی در تصمیمات را می طلبد.
پرهمت اشاره کرد: برای توزیع عادلانه آب و بازگرداندن حق آبه کشاورزان احتیاج به برآورد دقیق تری از بیلان آبی حوضه و منابع در دسترس می باشد تا با برنامه ریزی دقیق تر و مبتنی بر بیلان آبی مشکلات موجود را با چشم باز حل کرد.
کشت گلخانه ای راهکاری برای کشاورزان
عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با اشاره به اینکه کشاورزان هم می توانند به سمت کشت گلخانه ای بروند و در این حوزه دولت باید حمایت کند، اظهار داشت: در این صورت مصرف آب کاسته می شود و از تبخیر آب هم در زمینهای کشاورزی و هدررفت آن جلوگیری می شود.
پرهمت با اشاره به اینکه این اقدامات یک شبه رخ نمی دهد و این مورد را مردم باید درک کنند، اظهار داشت: بر مبنای آخرین آمار، هر فرد شبانه روز ۲۵۰ لیتر آب مصرف می کند که این میزان مصرف سرانه برای مصارف بخش شرب بالا است. با تصفیه پساب آب مصرفی شرب در شهرها میتوان تا حدی حق آب کشاورزان را تأمین کرد.
شناسایی آب های ژرف در اصفهان برای رفع بحران آبی
عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با اشاره به اینکه راهکارهای دیگری برای رفع بحران آبی اصفهان هم وجود دارد، اظهار داشت: آب های ژرف یکی از منابع آبی برای کشاورزان و صنایع بوده که در استان اصفهان قابل بررسی بوده و در صورت برآورد علمی و کارشناسی بخشی از نیاز را می تواند تأمین کرد.
استاد پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری اضافه کرد: میتوان با مطالعات از قبل انجام شده به شناسایی آب های ژرف در استان اصفهان پرداخت؛ البته که از قبل برای این مورد بررسی های اولیه ای انجام شده است و احتمال این که منابع قابل برداشت وجود داشته باشد دور از ذهن نیست.
بازچرخانی سیلابها برای ذخیره بین سالی
وی اضافه کرد: همینطور راهکارهایی در طول سال میتوان انجام داد که در چنین مواقعی به بحران بر نخوریم؛ استفاده از بیلان آبی و سیلاب هایی که طی سال به وقوع پیوسته و از دسترس خارج می شوند هم همچون این راهکارهاست.
عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری اظهار داشت: سیلی که در فروردین سال ۹۸ رخ داد به اندازه آب یک سال آبی کارون، کرخه و دز و هم از استانهای لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، کرمانشاه و ایلام به سمت خلیج فارس رفت؛ یا در همین دوره در بخش شمالی کشور مقادیر قابل توجهی سیلاب از ارتفاعات البرز سرازیر و به دریای خزر وارد شد؛ این میزان آبی کمی نیست و می تواند یک منبع خوبی باشد که با ذخیره بین سالی برای مصارف مختلف استفاده گردد.
پرهمت اضافه کرد: بازچرخانی آب های مصرفی احتیاج به فناوری دارد که دانش فنی این بازچرخانی وجود دارد و فقط لازم است از آن استفاده گردد.
به گفته عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با توسعه آبخوان داری و آبخیزداری میتوان این سیلاب ها را کنترل کرد تا ذخیره بین سالی برای جبران کمبود آب داشته باشیم.
عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با تکیه بر این که همه شرکتهای دانش بنیان توانایی ساخت تجهیزات مورد نیاز جهت استفاده از سیلاب ها را هم دارند، اظهار داشت: حالا این امکانات در کشور وجود دارد ولی دولت هم باید به این قضیه تمرکز کند تا این منابع آبی به خوبی بهره برداری شوند.
وی تصریح کرد: نباید این آب هایی که به صورت فصلی به دست می آید به سادگی از دست بروند بلکه باید از همان بالادست مهار و ذخیره شده تا در فصول نیاز آبی مورد استفاده قرار گیرند.
برای تبخیر آب سدها باید فکری کرد
پرهمت با اشاره به اینکه همینطور تبخیر آب سدها از دیگر مشکلاتی است که میتوان با یک چاره فناورانه مانع از هدررفت آب شد، اظهار داشت: تبخیر آب سد زاینده رود بخشی از منابع آبی این سد را سالانه هدر می دهد. ذخیره سازی، پیشگیری از تبخیر آب سد، رطوبت خاک در بالادست را میتوان با یک برنامه یکپارچه مدیریت آبخیزها حفظ کرد.
وی با تکیه بر این که روش های علمی و دانش کافی برای پیشگیری از تبخیر آب سدها هم وجود دارد، اظهار داشت: هم اکنون درست است که منابع آبی در کشور ما کم است اما برای مدیریت آب، تکنولوژی های مختلفی وجود دارد که می توانیم از آنها بهره مند شویم تا به چنین بحران هایی مواجه نشویم.
عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری تصریح کرد: حالا این دستاوردها وجود دارد که با استفاده از آنها میتوان بحران آبی را از مسائل سیاسی جدا کرد.
باروری ابرها هزینه بر است
وی تصریح کرد: اگر بخواهیم با استفاده از باروری ابرها در این استان ها، آب مورد نیاز را تأمین نماییم هزینه بر است و نمی تواند به صورت کلی مساله و بحران این منطقه را حل کند.
پرهمت با اشاره به اینکه باروری ابرها در بعضی کشورها و استانهای ایران اجرایی شده، اظهار داشت: یک مرکز باروری ابرها در استان یزد وجود دارد که بارندگی در سال را امکان دارد تا چند یا چند ده میلیمتر افزایش دهد ولی در مقایسه با بارندگی طبیعی ایستگاهی مثل کوهرنگ بختیاری که متوسط بلند مدت آن حدود ۱۵۰۰ میلیمتر در سال است، این ارقام مفهوم دار نیست و هم استفاده از این روش به صرفه نیست.
عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری اضافه کرد: البته که میتوان به صورت موضعی از این روش بهره برد اما آنچنان تأثیری در رفع بحران نخواهد داشت.
آخرین راهکار تأمین منابع آب در استانهای بحران زده
وی اضافه کرد: با وجود پتانسیل استفاده از تکنولوژی های مختلف میتوان آخرین راهکار را انتقال آب از خلیج فارس دانست که قابل تصفیه است و صنایع می توانند از آن استفاده کنند.
پرهمت تصریح کرد: امیدواریم که با اتکا به دستاوردهای محققان در شرک ت های دانش بنیان، حمایت دولت و مدیریت صحیح از این بحران عبور نماییم.
منبع: rond912.ir
