به گزارش خط رند ۹۱۲ پس از گذشت ۱۰ سال جلسه شورایعالی فضایی برای رسیدگی به حوزه فضایی در حالی برگزار شد که با برگزاری نمایشگاهی دستاوردهای این حوزه به رئیس جمهور عرضه شد، ولی بخش خصوصی فعال در این عرصه غایب این نمایشگاه بود و به اعتقاد فعالان این عرصه هم اکنون که عزم کشور به بازگشت به سمت فضا معطوف شده، باید با رویکرد جدید به حضور بخش خصوصی به صنعت فضایی بازگردیم، در غیر این صورت نباید انتظار اتفاق خاصی در این عرصه باشیم.
به گزارش خط رند ۹۱۲ به نقل از ایسنا، شورایعالی فضایی، نام عالی ترین مرجع رسیدگی به مسائل فضایی ایران است و زیر نظر رئیس جمهور، به مسائل در ارتباط با این حوزه رسیدگی می کند.
رئیس جمهور، رئیس این شورا است و وزرای ارتباطات و فناوری اطلاعات، علوم، تحقیقات و فناوری، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، امور خارجه، صنعت، معدن و تجارت، راه و شهرسازی، رئیس سازمان برنامه و بودجه، رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران از اعضای این شورا هستند و رئیس سازمان فضایی ایران بعنوان دبیر شورا، در جلسات این شورا حضور دارند. در غیاب رئیس جمهور ریاست جلسه برعهده معاون اول رئیس جمهور خواهد بود.
اولین نشست شورایعالی فضایی در دولت سیزدهم پس از ۱۰ سال وقفه در روز ۵ آذرماه برگزار شد.
برگزاری نمایشگاهی از دستاوردهای حوزه فضایی از برنامه های جنبی این جلسه بوده است و در حالی شرکتهای دانش بنیان بسیاری در رابطه با این حوزه تشکیل شده است، ولی این نمایشگاه بدون حضور این شرکت ها برگزار شد و دستاوردهای این حوزه به رئیس جمهور ارائه شد.
به قول رئیس کنسرسیوم شرکتهای فعال در حوزه فضایی حالا که عزم دولت سیزدهم بر توسعه صنعت فضایی است، بهتر است به فناوران و نوآوران این حوزه توجه داشته باشند، چون که در دنیا پس از یک پوست اندازی در این عرصه، حالا این شرکتهای بخش خصوصی هستند که با هزینه های کمتر مبادرت به تسخیر فضا کرده اند.
رویکرد سنتی جایگزین رویکرد نیاز محور!
دکتر حسین شهرابی، رئیس کنسرسیوم شرکتهای فعال در حوزه فضایی در گفتگو با ایسنا، با ابراز خرسندی از برگزاری جلسه شورایعالی فضایی، اظهار داشت: از منظر دیگر این مورد نگرانی هایی را بوجود آورده است؛ چون که دغدغه هایی که ما از قبل پیشبینی کرده بودیم، درحال بروز و ظهور است.
وی ضمن اشاره به دغدغه ها و نگرانی های موجود در حوزه فضایی، توضیح داد: پس از یک دوره بی مهری به صنعت فضا، بازگشت به فضا با رویکرد سنتی شکل گرفته است، نه رویکرد مورد نیاز کشور.
شهرابی رویکرد سنتی صنعت فضا را توجه به بازیگران دولتی در حوزه فضایی عنوان نمود و خاطرنشان کرد: در این رویکرد تمرکز بر بازیگران دولتی و بودجه دولتی برای دستیابی به یکسری از اهداف است که این رویکرد در زمان خودش مناسب بود و با این رویکرد کشور صاحب پرتابگر شد و توانستیم ماهواره بومی بسازیم که اقدامات خوبی بوده است.
رئیس کنسرسیوم شرکتهای دانش بنیان فعال حوزه فضایی، افزود: ولی در همان زمانی که ما صاحب ماهواره و پرتابگر بومی شدیم، در آن زمان دنیا در صنعت فضایی درحال پوست اندازی بود که بر مبنای آن شرکت هایی مانند اسپیس ایکس و با فاصله چند سال شرکتی مانند پلنت لب با رویکرد بازیگری جدی بخش خصوصی در حوزه فضایی درحال شکل گیری بوده است به این معنا که در آن زمان دنیا از زیست بوم دولتی به زیست بومی خصوصی درحال مهاجرت بوده است.
وی افزود: الان که عزم کشور به بازگشت به سمت فضا معطوف شده، باید با این رویکرد جدید به صنعت فضایی بازگردیم و اگر بخواهیم با رویکرد گذشته به این صنعت رجوع نماییم، اتفاق خاصی نخواهد افتاد.
شهرابی تصریح کرد: ما طی نامه ای که برای رئیس جمهوری ارسال کردیم، این نکته را به استحضار ایشان رسانده بودیم که اگر بخش خصوصی و مردمی شدن صنعت فضایی جدی گرفته شود، کشور می تواند گام های بزرگی بردارد و در عرصه بین الملل می تواند جایگاه مناسبی برای خود داشته باشد.
وی اظهار نمود: ولی اگر رویکرد سنتی باشد، اتفاق جدیدی در کشور رخ نمی دهد، ضمن آنکه دولت توان این را ندارد که قادر به پشتیبانی از این حوزه باشد.
برگزاری نمایشگاهی فضایی با حضور بازیگران سنتی فضا
رئیس کنسرسیوم شرکتهای فعال در حوزه فضایی ضمن اشاره به برگزاری نمایشگاهی از دستاوردهای فضایی در حاشیه جلسه شورایعالی فضایی، اظهار داشت: با عنایت به نحوه برگزاری این نمایشگاه برداشت ما از این نمایشگاه این است که بازیگران گذشته صنعت فضایی کشور تمایل نداشتند که بازیگران جدید و از بخش های خصوصی در این حوزه عرض اندام کنند و به نظر می آید که دست اندرکاران این نمایشگاه نخواستند اتفاقاتی که در بخش خصوصی رخ داده است، دیده شود.
شهرابی تصریح کرد: در صورتیکه این واقعیات و دستاوردهای بخش خصوصی در این عرصه دیده می شد، متوجه می شدند که همان اقداماتی که در صنعت فضایی با منابع انسانی مختلف و زیاد انجام می شود، همان اقدامات در بخش خصوصی با نیروی انسانی بسیار کمتر در حال انجام می باشد.
وی افزود: علاوه بر آن پروژه های فضایی که در بخش دولتی با اعتباراتی نزدیک به ۱۰ تا ۱۵ میلیون دلار در حال انجام می باشد، در بخش خصوصی در حد یک تا ۲ میلیون دلار قابل انجام است.
این فعال صنعت فضایی تصریح کرد: زمانی که این تفاوت ها با هم مقایسه می شود، بازیگران سنتی این حوزه احساس خطر خواهند کرد.
شهرابی با انتقاد نسبت به نبود بخش خصوصی در این نمایشگاه، خاطرنشان کرد: پیشنهاد می شود که تیم رئیس جمهور باید نگاهشان در این صنعت به سمت تیم های نوآفرین و خلاق و جوان باشد، نه به سمت تیم های سنتی؛ در غیر این صورت کشور در این عرصه پیشرفت نخواهد کرد.
وی افزود: تصور می شود نمایشگاهی در این عرصه برگزار شد و بازیگرانی که در این نمایشگاه دعوت شدند تا پیشرفت های این صنعت را به رئیس جمهور عرضه کنند، همگی بخش دولتی بودند و حال این سوال مطرح است که رئیس جمهور چگونه بداند که کنسرسیومی از شرکتهای دانش بنیان تشکیل شده است که یک ماهواره با رزولوشن بهتر از ۴ متر با قیمت یک دهم بخش دولتی در زمانی به مراتب کمتر در دست ساخت دارد.
شهرابی اضافه کرد: پروژه ای که ما در مدت ۲ سال اجرا کردیم، تنها مطالعات امکان سنجی ماهواره مشابه آن در بخش دولتی ۳ سال طول کشیده است.
رییس کنسرسیوم شرکتهای فعال در حوزه فضایی با طرح این سوال که اگر این مقایسه ها صورت نگیرد، رئیس جمهور از کجا باید بداند که مسیر درست در این عرصه کدام است، اظهار داشت: برداشت من این است که بازیگران سنتی که برگزاری این نمایشگاه را بر عهده داشتند، تعمدا نمی خواستند بخش خصوصی دیده و نمی خواستند خروجی جهشی بخش های خصوصی در این صنعت عرضه شود.
انتقاداتی که به سازمان فضایی وارد است
وی اظهار داشت: قاعدتا برگزاری چنین نمایشگاهی باید با سازمان فضایی باشد، چون این سازمان دبیر شورایعالی فضایی است و اگر سازمان فضایی هم در جریان برگزاری این نمایشگاه نبوده است، جای سوال است.
شهرابی ضمن اشاره به اقدامات معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری در زمینه پشتیبانی از شرکتهای دانش بنیان و فناور، تصریح کرد: چند سال قبل مقام معظم رهبری در جمع نخبگان سخنرانی داشتند و ایشان به صراحت اعلام نمودند که محوریت خیلی از این اقدامات به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری واگذار شود و ما هم در این مجموعه خصوصی نیز، بیشترین کمک و حمایتی که دریافت کردیم، از جانب معاونت علمی بوده است.
وی با طرح این سوال که مگر می شود معاونت علمی که بازیگر مهم عرصه فناوری است، در این نمایشگاه حضور نداشته باشد، افزود: اگر تعمدی در این حوزه در کار نبوده باشد، اشتباه بزرگی بوده است.
بازگشت به عقب با نادیده گرفتن فناوری های به روز
رئیس کنسرسیوم شرکتهای فعال در حوزه فضایی به بعضی از مباحث مطرح در جلسه شورایعالی فضایی اشاره نمود و اظهار داشت: ما در این نشست نبودیم، ولی خبرها از آن حکایت می کند که در این نشست مبحث ماهواره ژئو مطرح گردیده است. ماهواره های ژئو بسیار مهمند، ولی به نظر ما هم اکنون مسیر ماهواره های لئو، ظرفیت های بسیار زیادی دارد که اگر امروز از این ظرفیت ها غافل شویم، این حوزه را هم به سادگی از دست خواهیم داد.
وی در اینباره توضیح داد: تفاوت ماهواره ژئو با ماهواره های لئو در این است که مدار ژئو یک مدار جا افتاده و یک بازار قدیمی دارد که بازیگران خبره در آن مشغول به فعالیت هستند و برای بازیگران جدید که می خواهند اقدامات اقتصادی در این عرصه انجام دهند، حدودا فرصت اقتصادی وجود ندارد، ولی ماهواره های لئو با عنایت به این که بازار آن در دنیا به علت منظومه های پرتعداد آن درحال شکل گیری است، یک بازار بکری است که بازیگران جدید در آن فرصت بیشتری دارند.
شهرابی تصریح کرد: بر این اساس اگر ما از ماهواره های لئو هم غفلت نماییم، عقب خواهیم ماند، همانطوری که به علت غفلت از ماهواره های ژئو عقب ماندیم.
وی با تکیه بر این که در مدار لئو بازیگران دولتی نمی توانند بازیگری کنند، اظهار داشت: زمانی که در این مدار شرکت هایی مانند اسپیس ایکس و پلنت لب حضور دارند و زمانی که استارت آپ های کوچک با حمایت های اندک بازیگران قدری می شوند، ما نمی توانیم با بازیگران سنتی گذشته در این عرصه حضور یابیم.
شهرابی ضمن اشاره به اعتبارات محدود دولت برای پشتیبانی از شرکت ها، اظهار نمود: این خیلی خوب است که خواست دولت در صنعت فضایی شکل گرفته است، ولی این خواست باید به زیست بوم مردمی و بخش خصوصی گره بخورد و در این صورت است که منابع اندک دولت در کاهش ریسک و تهییج بخش خصوصی مصرف می شود، ولی با رویکرد گذشته همین اعتبارات اندک به سمت سازمان های دولتی هزینه می شود و نهادهای دولتی هم همواره گلایه دارند که منابع محدود است و همچنان فاصله ما برای رسیدن به نقطه ایده آل زیاد خواهد بود.
رئیس کنسرسیوم شرکتهای فعال در حوزه فضایی، افزود: بخش خصوصی باید در عرصه فضایی وارد شود و اگر دولت جدید بتواند این مهاجرت از بخش دولتی به بخش خصوصی را مدیریت کند، بزرگترین خدمت را به این صنعت کرده است، در غیر این صورت نباید منتظر اتفاق جدی در کشور در این صنعت باشیم.
