به گزارش خط رند ۹۱۲ مدیرمسوول روزنامه شرق تصریح کرد: «کسانی که در کشور مرتب فکر می کنند با دست بردن در فضای مجازی به اشکال مختلف، همچون قانون وضع کردن یا فیلترینگ می توانند این فضا را مدیریت کنند سخت در اشتباه هستند.»
به گزارش خط رند ۹۱۲ به نقل از ایسنا، مهدی رحمانیان، مدیرمسوول روزنامه شرق درباره طرح هایی که برای ساماندهی فضای مجازی از راه فیلترینگ شبکه های اجتماعی همچون اینستاگرام با هدف پاک کردن فضای مجازی و ایجاد مصونیت برای خانواده ها مطرح است، اظهار داشت: به نظر من اگر دولت (به معنای عام) شبکه های اجتماعی و فضای مجازی را رها کنند، کاربران خودشان با یک نوع خود پالایشی دست به اصلاح و پاک سازی آن می زنند. اینکه عده ای در کشور مرتب فکر می کنند با دست بردن در فضای مجازی به اشکال مختلف، همچون قانون وضع کردن یا فیلترینگ می توانند این فضا را مدیریت کنند، سخت در اشتباه هستند.
وی ادامه داد: اساساً اگر سیل ورود تکنولوژی ها به کشورمان را مطالعه نماییم، مشاهده می نماییم که تکنولوژی ها مدام با یک نوع مقاومت روبرو شده اند که البته آن تکنولوژی ها هم در نهایت خودشان را تحمیل کرده اند و کسانی که در مقابل ورودش مقاومت می کردند هم ناچار به استفاده از آن شده اند. مصادیق مختلفی هم در این رابطه وجود دارد از رادیو، تلویزیون و ماهواره گرفته تا اینترنت و شبکه های اجتماعی.
این فعال اجتماعی و فرهنگی افزود: ازاین رو دغدغه داشتن برای ساماندهی شبکه های اجتماعی و فضای مجازی خوب است اما اینکه فکر نماییم همه مشکلات از گور رسانه های آنلاین و شبکه های اجتماعی برمی خیزد تصور اشتباهی است.
رحمانیان خاطرنشان کرد: کسانی که در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی تولید محتوا می کنند، از کشور دیگری نیامده اند، ازاین رو اگر در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی با محتوای نامناسب و یا محتوایی که باسلیقه و عقیده ما همخوانی ندارد روبرو می شویم، باید ریشه آنرا در جای دیگری جستجو نماییم. برای یافتن چرایی تولید محتوای نامناسب باید بررسی نماییم که در حوزه فرهنگ سازی کجا کم کاری شده است و یا شاید دلیل چرایی تولید محتوایی که باسلیقه ما همخوانی ندارد. این است اساساً سلیقه اکثریت جامعه همان باشد و ما باید خویش را با آن سلیقه همراه نماییم نه اینکه راه بیان نظرات و سلیقه ها را ببندیم.
مدیرمسوول روزنامه شرق افزود: ازاین رو طبیعی است که هر ابزار جدیدی که وارد جامعه می شود احتیاج به یک بررسی و ایجاد شرایطی جهت استفاده بهینه تر دارد اما این نگاه که با ابزار جدید در بدو امر سلبی برخورد شود و سد در مقابل راهش قرار دهیم تا ببینیم در آینده چه می شود اساسا عملیاتی نیست و نمی تواند اهداف ما را محقق کند.
رحمانیان در ادامه درباره تاثیر رواج راه های دور زدن فیلترینگ و فراوانی فیلترشکن ها در جامعه هم اظهار داشت: به هر حال حدیثی در این رابطه داریم که «الإنسانُ حَریصٌ عَلی ما مُنِعَ» یعنی وقتی محدودیتی برای شبکه های اجتماعی ایجاد می شود همه بخصوص کسانی که قبل از آن در این شبکه ها حضور نداشتند تلاش می کنند ببینند این محدودیت برای چه ایجادشده و در این شبکه ها چه خبر است.
وی ادامه داد: آن هایی که دستور فیلتر و اعمال فیلترینگ بر شبکه های اجتماعی و فضای مجازی می دهند یقین بدانند که این روش امکان دسترسی مردم را محدود نکرده و نخواهد کرد. فیلترینگ قبل از این تنها امکان دسترسی را تا حدودی سخت تر می کرد که با گسترش فیلترشکن ها آن هم دیگر سخت نیست.
این فعال اجتماعی و فرهنگی در ادامه با اعلان اینکه مشکل دیگری که در کشور ما وجود دارد این است که تفاوتی بین رسانه های آنلاین و شبکه های مجازی وجود ندارد، اظهار داشت: رسانه آنلاین وسیله ای است که سبب انتقال اخبار با فاصله بسیار کم می شود. ولی این شبکه های اجتماعی وسیله ارتباطی آنلاین بین افراد است و اساساً در دنیا پیام رسان ها وسیله رسانه خبری محسوب نمی شوند و آنها بیشتر شبکه های اجتماعی شمرده می شود.
وی ادامه داد: در کشور چون ما رسانه بخصوص در حوزه مجازی تعریف نشده است کسی یک گروه یا کانال راه اندازی می نماید و بعد این کانال و گروه تبدیل به رسانه می شود و چون این گروه ها و کانال ها محدودیتی هم در انتشار اخبار ندارند امکان دارد از مرزهای تعیین شده در کشور هم گذر کند. در مقابل یک عده هم حساس می شوند و نخستین چاره ای که به ذهنشان می رسد این است که باید این پیام رسان ها را فیلتر کنند.
رحمانیان افزود: این در حالیست که وجود چنین نگاه از اساس غلط است بعلاوه اینکه جامعه در مقابل فیلترینگ بی کار نمی نشیند. آن هایی که نخستین راهکار ساماندهی فضای مجازی را فیلترینگ می دانند واقعاً فکر می کنند با هر فیلتر کردن مردم دیگر به سایت ها، شبکه های اجتماعی و پیام رسان های فیلتر شده رجوع نمی کنند. اتفاقاً عموماً رفتن به سایت ها و شبکه های فیلتر شده بیشتر شده و کسانی هم از همین طریق دارند ارتزاق می کنند. بهرحال فیلتر فروش ها دارند از همین فیلترینگ در کشور کسب درآمد می کنند. پس ازاین رو با فیلترینگ مساله ای در کشور حل نمی گردد بلکه مساله ای بر مسائل دیگر افزوده می شود.
مدیرمسوول روزنامه شرق در ادامه با تاکید بر لزوم راه اندازی نهضت تولید محتوای مناسب و موردپسند مخاطبان با هدف کاهش رجوع به پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی خارجی و افزایش ترافیک محتوای داخلی به فیلتر و اعمال فیلترینگ اظهار داشت: ما یک اصلی داریم به نام «قبض» و «بسط»؛ یعنی هرجایی را که شما «قبض» کردید یک جای دیگر «بسط» شده است؛ یعنی این طور نیست که شما رسانه های داخلی را به هزار شکل متفاوت کنترل و محدود کنید و سانسور و خودسانسوری را بر آن اعمال کنید بعد انتظار داشته باشید که مساله حل شود.
وی ادامه داد: وقتی شما رسانه های داخلی را «قبض» می کنید یک «بسط» ی در رسانه های خارج از کشور به وجود آورده اید. طبیعتاً وقتی که محدودیت برای رسانه های داخلی ایجاد می شود تولیدی متناسب با ذائقه مخاطبان شکل نمی گیرد. مخاطب هم که معطل نمی ماند و اساسا خوراک مورد علاقه خویش را در آن سوی مرز جستجو می کند. بعد هم مسؤلان گله می کنند که چرا فلان رسانه آن سوی مرزی ضد کشورمان خبرپراکنی می کند؛ خب شما برای رسانه های داخلی فرصت ایجاد کنید که بدون واهمه از خط قرمزهای سلیقه ای تولید محتوا کنند بعد ببینید آیا باز هم مخاطب میلی به آن رسانه ها پیدا می کند یا خیر.
رحمانیان افزود: مثال خیلی روشن این مساله برنامه ۹۰ است. این برنامه ۹۰ بعنوان یک برنامه تلویزیونی پرمخاطب وقتی که پخش می شد نه تنها غالب مخاطبان داخلی که اتفاقاً از تلویزیون گریزان هم هستند را به سمت خودش جلب می کرد بلکه مخاطب بیرونی از کشورهایی مثل افغانستان و تاجیکستان و حتی ایرانی های خارج از کشور را پای تلویزیون می نشاند.
این فعال اجتماعی و فرهنگی خاطرنشان کرد: دلیل پربیننده شدن برنامه ۹۰ این بود که یک محتوایی تولید می شد که این محتوا موردپسند ذائقه مخاطبان بود؛ ازاین رو اگر نهضت تولید محتوا در کشور شکل بگیرد قطع به یقین مخاطبان به جای اینکه مخاطبان بخواهند مسیر طولانی را دور بزنند تا به خواستشان برسند در کوتاه ترین راه و کمترین زمان به نیازشان را تأمین می کنند.
مدیرمسئول روزنامه شرق درباره نقش نهادهای متولی تولید محتوا و فرهنگ ساز همچون صداوسیما، وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات اسلامی جهت راه اندازی نهضت تولید محتوا در فضای مجازی با هدف پالایش این فضا اظهار داشت: به نظر هیچ کاری نکردن نهادهایی مثل وزارت ارشاد، صداوسیما و سازمان تبلیغات اسلامی برای تولید محتوای مناسب در شبکه های اجتماعی بهتر از کار کردنشان است.
وی ادامه داد: من بارها گفته ام اگر روزنامه ای که ما با حداقل نفرات منتشر می نماییم به یک وزارت خانه عریض و طویل بدهند امکان ندارند که آنها بتوانند به صورت منظم و حتی به اندازه یک هفته نامه آنرا منتشر کنند. چون اساساً سیستم و تفکر حاکم بر ادارات دولتی مانع انجام کار است؛ ازاین رو از چنین نهادهایی که تربیت شده چنین سیستمی هستند انتظار تولید محتوا وجود ندارد.
رحمانیان افزود: باتوجه به شناختی که دارم اگر دستگاه های دولتی به امر تولید محتوا ورود نکنند و تنها نظاره گر باشند اساسا مفیدتر است. تولید محتوا به صورت عام در عرصه عمومی و به صورت خاص در فضای مجازی، عرصه ای است که باید به بخش خصوصی سپرده شود. در سایر کشورهای جهان هم به همین شکل است که دولت ها تنها زیرساخت ها را فراهم می کنند و بعد بستر فراهم شده را در اختیار بخش خصوصی می گذارند بدون اینکه بخواهند چوبی لای چرخشان قرار دهند؛ ازاین رو در حوزه تولید محتوا در فضای مجازی تنها کاری که نهاد و دستگاه های دولتی می توانند بکنند این است که مانعی سر راه بخش خصوصی ایجاد نکند.
این فعال فرهنگی و اجتماعی در ادامه درباره طرحی برای سپردن وظیفه نظارت بر VODها به صداوسیما و اینکه آیا صداوسیما می تواند جایگاه مناسبی برای نظارت بر تولید محتوای بخش خصوصی باشد، اظهار داشت: گزینه صداوسیما برای نظارت بر تولید محتوای بخش خصوصی بدترین انتخاب ممکن است؛ چونکه صداوسیما خودش یک رسانه است؛ یک رسانه بزرگ دولتی که به شکلی رقیب سایر رسانه ها شمرده می شود. چه دلیلی دارد این رسانه بخواهد دیگر رسانه ها و تولیدکنندگان محتوا که عمدتاً از بخش خصوصی و از رقبایش هستند را کنترل و نظارت کند.
وی ادامه داد: با کدام منطق، ابزار نظارتی بر فعالان بخش خصوصی تولید و توزیع محتوا به یک رقیب بزرگ سپرده می شود؟ ضمن اینکه صداوسیما «اگر بیل زن بود باغچه خودش را بیل می زد». دلیل اصلی اینکه مردم تا حدودی به VODها اقبال نشان داده اند این است که از صداوسیما گریزان شده اند و به دنبال جستجوی محتوای موردپسند خود در جایی غیر از صداوسیما هستند. حال مقرر است همان سلیقه ای که مردم از آن گریزان بوده اند، نظرات خویش را بر VODها تحمیل کند؟ آیا این منطقی است؟
منبع: خط رند ۹۱۲
