خط رند ۹۱۲: پژوهشگران کشور با فناوری نانو به هدفمندسازی سامانه دارورسانی در امتداد از بین بردن تومورهای سرطانی رسیدند.
به گزارش خط رند ۹۱۲ به نقل از ستاد توسعه فناوری نانو، پژوهشگران دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات با استفاده از نانوذرات کروی با توزیع اندازه ذرات یکنواخت که موجب می شود دارو روی نانوحامل، پخش همگن داشته باشد به هدفمندسازی سامانه دارورسانی که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است کمک کرده اند.
با شیوع بیماری سرطان در جهان، پژوهشگران در تلاش هستند تا راهکارهایی برای کاهش اثرات جانبی داروهای ضدسرطان و همین طور افزایش اثربخشی این داروها عرضه کنند. یکی از مهم ترین راهکارها در این عرصه طراحی نانوحامل های هوشمند انتقال دارو به منظور رهاسازی کنترل شده داروها در بافت هدف است. پژوهشگران دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات با استفاده از نانوذرات و انجام عملیات هدفمند روی آن به انتقال داروی ضدسرطان و کاهش عوارض جانبی آن کمک کردند.
دکتر آرزو سوداگر پژوهشگر دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات در این زمینه اظهار داشت: در سال های اخیر استفاده از دفع کننده های آهن همچون دفرازیروکس در درمان سرطان در حال گسترش است. در این پژوهش سامانه دارورسانی حساس به pH بر پایه نانوذرات مزومتخلخل سیلیکا با پوشش دندریمری و درهم آمیخته شده با گلوکورونیک اسید به منظور دارورسانی کنترل شده و هدفمند دفرازیروکس به سلول های سرطانی طراحی شد.
وی در ارتباط با لزوم انجام این طرح اظهار داشت: مقاومت به داروهای ضدسرطان و وجود عوارض جانبی شدید و قیمت های بسیار بالا همراه با عدم موفقیت در درمان، همچون عواملی است که سبب شد در سال های اخیر استفاده از سیستم های نوین دارورسانی مورد توجه قرار گیرد.
سوداگر اضافه کرد: نانوذرات تهیه شده دارای شکل کروی هستند و توزیع اندازه ذره ای باریکی دارند که سبب پخش همگن دارو بر روی نانوحامل می شود. با عامل دارسازی نانوذرات مزومتخلخل سیلیکا میزان بارگذاری دفرازیروکس در مقایسه با نانوذرات مزومتخلخل سیلیکای بدون عامل افزایش پیدا کرد، همین طور قطر هیدرودینامیکی حامل سنتزشده از قطر روزنه های موجود در عروق خونی تومورها کمتر است.
وی افزود: این بدان مدلول است که نانوذرات تهیه شده می توانند با استفاده از پدیده افزایش نفوذپذیری و ماندگاری در بافت های توموری تجمع یابند. بررسی های انجام شده نشان داد ذرات درهم آمیخته شده با گلوکورونیک اسید موجب افزایش جذب سلولی شدند. نتایج حاصل از آزمون MTT روی سلول های سرطانی نشان دهنده سطح قابل قبولی از بقای سلولی بود که می تواند نمایانگر زیست سازگاری و غیرسمی بودن این ذرات باشد.
وی در ادامه اظهار داشت: «دندریمر پلی آمیدوآمین به سبب حساس بودن به pH می تواند نقش مؤثری در کنترل رهایش دارو در ذرات سنتزشده داشته باشد به شکلی که در محیط خنثی، از رهایش قبل از موعد دفرازیروکس در بافت های سالم بدن و جریان خون جلوگیری می کند. در شرایط اسیدی بعد از رسیدن ذرات به تومورهای سرطانی و واردشدن به سلول ها، دارو می تواند با سرعت بیشتری درون لیزوزوم رهایش یابد که در نهایت منجر به بهبود کارایی سیستم دارورسانی می شود. بار سطحی خالص مثبت ذرات بارگذاری شده با دفرازیروکس به سبب برهمکنش های الکترواستاتیک بین نانوذرات دارای بار مثبت و غشا سلولی دارای بار منفی، می تواند سبب تسهیل ورود ذرات به درون سلول های سرطانی شود.
گرنت ۷.۹ میلیون دلاری برای توسعه نانوداروی ضدسرطان مغز
به گفته این محقق به سبب سطح ویژه ی بالای ذرات تولید شده، قابلیت بارگیری مولکول های دارویی افزایش پیدا کرده است و همین طور نانوحامل دارویی سنتز شده به سبب اندازه ذرات کمتر از ۱۰۰ نانومتر با استفاده از خاصیت نفوذپذیری و ماندگاری، قابلیت تجمع در تومورهای سرطانی را یافته اند و موجب افزایش اثربخشی می شوند، همین طور استفاده از مولکول های قندی بعنوان عامل هدفمندسازی در سامانه دارورسانی طراحی شده و بهینه سازی بارگذاری دارو به منظور حصول بیشترین مقدار بارگذاری دارو توسط تغییر عوامل مختلف، کاهش میزان دوز مصرفی دارو و کاهش اثرات جانبی دارو همچون مزایای این طرح است.
این طرح در مقیاس آزمایشگاهی و بر روی سلول های سرطانی انجام شده است و برای دستیابی به تولید صنعتی نیازمند بررسی بر روی مدلهای حیوانی و تحقیقات بالینی بر روی انسان خواهد بود.
این پژوهش حاصل پایان نامه دکتری آرزو سوداگر از دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات است که با همکاری دکتر پدرام ابراهیم نژاد و دکتر امیر حیدری نسب از دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی مازندران و دکتر عظیم اکبرزاده محقق انستیتو پاستور ایران انجام شده است.
این طرح مقاله ای است با عنوان Sugar-conjugated dendritic mesoporous silica nanoparticles as pHresponsive nanocarriers for tumor targeting and controlled release of deferasirox که در مجله Materials Science and Engineering: C با ضریب تأثیر ۹۵۹/۴ ( سال ۲۰۱۹) انتشار یافته است.
