راه اعجاب انگیز مغز برای دور ریختن مواد زائد

به گزارش خط رند ۹۱۲، نگاهی بی نظیر به درون مغز انسان می تواند به توضیح این سوال کمک نماید که چگونه مواد اضافی مانند موادی که ایجادشان منجر به بیماری آلزایمر می شود توسط مغز از بین برده می شوند.
به گزارش خط رند ۹۱۲ به نقل از ایسنا، سلول های مغز از مواد مغذی زیادی استفاده می نمایند که به این مفهوم است که مواد زائد زیادی هم تولید می کنند. دانشمندان برای مدتها تصور می کردند که مغز لوله کشی ویژه ای برای تخلیه زباله های سلولی، بخصوص در هنگام خواب دارد و الان آنها توانسته اند این فرایند را در موش ها ببینند. اما تنها شواهد فرعی از وجود سیستم مشابهی در افراد وجود داشت.
به نقل از آسوشیتدپرس، حالا محققان به لطف نوع خاصی از تصویربرداری، سر انجام شبکه ای از کانال های کوچک پاکسازی زباله را در مغز افراد زنده کشف کرده اند.
دکتر خوان پیانتینو(Juan Piantino) از دانشگاه علوم و بهداشت اورگان که گروهش روز دوشنبه این یافته ها را گزارش کردند، می گوید: من شک داشتم. ما به این قطعه نیاز داشتیم تا بگوییم این اتفاق در انسانها هم می افتد.
مغز در هنگام خواب بسیار فعال است. به نظر می آید یکی از علل آن وجود زمان تمیز کردن عمیق است که توجه را به خود جلب کرده است چونکه در حالیکه از دست دادن یک خواب خوب شبانه تفکر افراد را مختل می کند، کمبود خواب مزمن هم یک عامل خطر برای زوال عقل در نظر گرفته می شود.

مغز چگونه خویش را پاکسازی می کند؟

بیشتر از یک دهه قبل، دانشمندان دانشگاه روچستر برای نخستین بار گزارش دادند که شبکه ای را یافته اند که آنرا «سیستم گلیمفاتیک» (Glymphatic system) نامیدند. مایع مغزی نخاعی از کانال های اطراف رگ های خونی استفاده می نماید تا به اعماق بافت نفوذ کند و مواد زائد را تا خروج از مغز حرکت دهد. عامل اصلی آلزایمر به نام بتا آمیلوئید، وقتی به موش ها تزریق شد، زمانیکه حیوانات خواب بودند سریع تر از بین رفت.
به صورت دقیق معلوم نیست که این شبکه چگونه کار می کند، باآنکه برخی تحقیقات نشان داده اند که ضربان رگ های خونی به حرکت مایع پاک کننده مواد زائد به جایی که باید برود کمک می نماید.
یافتن چنین سیستمی در افراد سخت بوده است. پیانتینو اظهار داشت که اسکن های منظم MRI می توانند بعضی از این کانال های پر از مایع را شناسایی کنند، اما عملکرد آنها را نشان نمی دهند.
ازاین رو گروه وی در اورگان یک ردیاب را به پنج بیمار که تحت عمل جراحی مغز قرار داشتند و به شکل پیشرفته تری از MRI نیاز داشتند، تزریق کردند. ردیاب زیر آن اسکن ها «روشن» شد و ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد، دیده شد که به صورت تصادفی در مغز حرکت نمی کند، بلکه از راه کانال ها درست مانند تحقیقات قبلی روی موش ها حرکت می کند.
این یک مطالعه کوچک اما به صورت بالقوه مهم می باشد.
دکتر جف ایلیف(Jeff Iliff) از دانشگاه واشنگتن، که به پژوهش پیشگام در پاکسازی زباله کمک کرد، برای آزمایش این که آیا خواب بهتر یا سایر درمان ها واقعا می تواند سبب دفع مواد زائد و بهبود سلامتی شود، می گوید: من باید عملکرد گلیمفاتیک را در افراد اندازه گیری کنم.
مطالعات حیوانی نشان داده است که یک داروی قدیمی فشار خون که حالا برای درمان اختلال اضطراب بعد از سانحه(PTSD) استفاده می شود، امکان دارد عملکرد گلیمفاتیک را بهبود بخشد، و ایلیف و همکارش درحال مطالعه آن در بیماران خاص هستند.
مطالعات بزرگتر بیشتری بر روی افراد سالم مورد نیاز است و پیانتینو، که آزمایشگاهش بر سلامت خواب تمرکز دارد، می خواهد آزمایش ساده تر و غیرتهاجمی تری پیدا کند.
او اظهار داشت: ما نمی توانیم همه این سؤالات را با تزریق ردیاب به مردم بررسی نماییم.

منبع: