دستاورد دانش بنیان ها؛ ساخت نخستین آنالیزور زعفران تمام خودکار در ایران

خط رند ۹۱۲: یک شرکت دانش بنیان با هدف تعیین دقیق عیار زعفران و بررسی موارد تقلب و ناخالصی های زعفران، مبادرت به تولید آنالیزور زعفران کرده که یکی از دقیق ترین و سریع ترین دستگاه های تعیین عیار زعفران است

به گزارش خط رند ۹۱۲ به نقل از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، شرکت بلورآزمای سنجش نور با هدف طراحی و تولید دستگاه های پیشرفته اپتیکی، اسپکتروسکوپی و الکترواپتیک در سال ۱۳۹۵ شروع به کار کرد.
این مجموعه در سه بخش مشاوره و انجام پروژه های اپتیک و الکترواپتیک صنعتی و دانشجویی، طراحی سیستم ها و دستگاه های حوزه اپتیک و اپتوالکترونیک و خدمات اپتیک و طیف سنجی فعالیت می کند.
از جمله محصولات این شرکت انواع دستگاه های اسپکترومتر نوری با بازه های طول موجی مختلف، انواع اسپکتروفوتومتر صنعتی و تحقیقاتی، لامپ دوتریم هالوژن، انواع درایورهای CCD و…. است.
شرکت بلورآزمای سنجش نور که به عنوان یک شرکت فعال در حوزه ساخت تجهیزات پیشرفته محصولات خودرا در داخل و خارج از کشور به مراکز مختلف علمی، تحقیقاتی و صنعتی ارائه می کند هم اکنون موفق به تولید هفت محصول دانش بنیان و چندین کیت آزمایشگاهی شیمی و ایجاد ۳۰۰ نفر اشتغال مستقیم و غیر مستقیم شده است. این محصولات در خیلی از لابراتوار های علمی و تحقیقاتی کشور، نظیر لابراتوار آب و فاضلاب، محیط زیست، نفت و گاز پتروشیمی و…. استفاده می شود.

نخستین و تنها آنالیزور تمام خودکار زعفران در ایران

زعفران، گیاهی بسیار پرکاربرد در تغذیه و طب ایرانی است؛ در نتیجه بررسی کیفیت و اصالت آن بسیار با اهمیت می باشد همین طور با عنایت به شباهت نمونه های زعفران تقلبی و اصل از یکدیگر بر حسب مشخصات ظاهری مانند بو، طعم و رنگ، تشخیص آنها را برای مصرف کنندگان غیر امکان دارد.
در همین راستا شرکت دانش بنیان بلورآزمای سنجش نور مبادرت به ساخت نخستین و تنها آنالیزور زعفران تمام خودکار در ایران کرده است.
محمد جواد کارگر شورکی، مدیرعامل این شرکت دانش بنیان، تجارت زعفران را نیازمند روش ها و ابزارهای آنالیزور زعفران برای تعیین دقیق عیار و بررسی موارد تقلب و ناخالصی های زعفران به روشی سریع و مقرون به صرفه خواند و اظهار داشت: کیفیت زعفران را می توان با بهره گیری از طیف گسترده ای از مهارتهای تحلیلی و دستگاه های آنالیزور زعفران ارزیابی کرد.
وی افزود: امروزه، صنایع غذایی برای تعیین کیفیت زعفران و تشخیص تقلب، بطور فزاینده ای به روش اسپکتروفتومتری روی آورده اند. سازمان بین المللی استاندارد و سازمان استاندارد ملی ایران روش اسپکتروفتومتری را برای ارزیابی کیفیت زعفران و تشخیص تقلب و مجموعه ای طبقه بندی شده از حداقل الزامات برای هر کیفیت به وجود آورده اند.
وی، منبع نور، نگهدارنده نمونه، عنصر پراکننده نور (جهت تفکیک نور به اجزای طیفی) و آشکارساز را از بخش های اساسی این دستگاه اسپکتروفتومتر (آنالیزور زعفران مبتنی بر CMOS) برشمرد و اظهار داشت: دستگاه آنالیزور زعفران، نور الکترومغناطیسی منبع را به نمونه زعفران از پیش آماده شده می تاباند و بعد از جذب قسمتی از تابش، مابقی نور از ماده عبور می کند و بعد از آن، ازطریق یک توری پراش تجزیه شده و به آشکارساز CMOS می رسد.
مدیرعامل این شرکت دانش بنیان، عنوان کرد: از سال قبل که محصول به بازار ارائه شد تا به امروز، ۵۰ دستگاه به فروش رسیده است، این درصورتی است که ما ماهانه ظرفیت تولید ۵۰ عدد دستگاه را داریم.
به گفته این کارشناس فناور، قیمت نمونه خارجی این محصول، سه برابر قیمت این محصول دانش بنیان است.

سرعت اسکن و خوانش بالا

به گفته کارگر، باتوجه به کیفیت بالای المان های اپتیکی و آشکارساز حساس به نور که از نوع CMOS است، این دستگاه آنالیزور زعفران قدرت خوانش بسیار بالایی دارد. (شدت نور با دقت و رزولوشنی تا ۰.۰۱ nm خوانش می شود)
مدیرعامل این شرکت دانش بنیان، نوع آشکارساز مورد استفاده در این دستگاه اسپکتروفتومتر را سنسور CMOS خواند که آرایه ای از هزاران آشکارساز منفرد است و سرعت اسکن بسیار بالایی دارد.
وی اشاره کرد: در نهایت، جهت تبدیل اطلاعات آنالوگ به دیجیتال، داده های مربوطه به سیستم کامپیوتری ارسال می شود و در خروجی، مشخصاتی مانند طیف جذب، عدد جذب، غلظت و غیره را خواهیم داشت.
کارگر شورکی، یکی از خاصیت های منحصر به فرد این دستگاه آنالیزور زعفران را سامانه کامپیوتری و مانیتور همراه تاچ اسکرین متصل به دستگاه دانست و اضافه کرد: این کامپیوتر کوچک متصل به آنالیزور، نتایج خروجی را نمایش می دهد و کاربر با انتخاب مد کاری مختلف، نتایج مختلفی را می تواند گزارش کند.

پیکربندی اسپکتروفتومتر آنالیزور زعفران

این کارشناس فناور عنوان کرد: اسپکتروفتومتر دابل بیم یا دو پرتویی تمام خودکارOPAL که مجهز به آشکارسازهای CMOS است، ابزاری تشخیصی است که تعدادی از مشخصات مولکولی مواد را تحلیل می کند؛ این دستگاه دابل بیم، کاربردهای متنوعی در عرصه های مختلف صنعتی و لابراتوار های علمی و تحقیقاتی دارد.
وی اسپکتروفتومتر آنالیزور زعفران را بسیار مشابه با اسپکتروفتومتر مدل OPAL خواند و اضافه کرد: اسپکتروفتومتر آنالیزور زعفران، بطور اختصاصی برای تحلیل زعفران طراحی شده و نوع سیستم اپتیکی این آنالیزور از نوع دو پرتویی است، بطوریکه ماده شاهد، می تواند همراه با هفت نمونه زعفران در دستگاه قرار گرفته و تحلیل شود.
کارگر شورکی، اشاره کرد: از آن جا که به طور معمول حجم تحلیل زعفران در لابراتوار ها، بسیار بالاست؛ خاصیت دوپرتویی بودن و مجهز بودن دستگاه به هشت سل و آشکارساز CMOS، بسیار کاربردی و مفید می باشد.
وی ضمن اشاره به این که دو پرتوی بودن، دقت آنالایزور زعفران را افزایش داده است؛ اظهار داشت: اسکن سریع CMOS و تعداد بالای سل های نمونه، سرعت تحلیل را بطور قابل توجهی بالا برده، این امر برای تحلیل در حجم بالا و در زمان واقعی، بسیار تأثیرگذار است همین طور در طراحی دو پرتویی به سبب این که نور دو مسیر مجزا را در دستگاه آنالیزور طی می کند، اطمینان بیشتری در اندازه گیری میزان جذب نور توسط نمونه های زعفران حاصل می شود و نتایج تکرارپذیرتر و پایدارتری ارائه می دهد.
مدیرعامل این شرکت دانش بنیان، درباب کمیت های قابل بررسی توسط آنالیزور زعفران مبتنی بر CMOS اشاره کرد: باتوجه به روش استاندارد اسپکتروفتومتری، کیفیت زعفران با بهره گیری از سه ترکیب اصلی کروسین، پیکروکروسین و سفرانال تعیین می شود.
به گفته او، کروسین ها ترکیبات رنگی محلول در آب، در کلاله زعفران هستند و بطور طبیعی به صورت آزاد وجود ندارد. پیکروکروسین مسئول طعم تلخ زعفران است و سفرانال که مسئول بوی کلاله زعفران است، یک ماده فرار و آبگریز است.
گفتنی است، شرکت بلورآزما توانسته است با بهره گیری از پرسرعت ترین آشکارسازها (CMOS)، جهت کوتاه کردن حداکثری زمان داده برداری و جلوگیری از کاهش شدت نور و همزمان با افزایش تفکیک طول موجی، این آنالیزور زعفران اسپکتروفتومتری را به بازار عرضه نماید و وجه تمایز اصلی آنالیزور زعفران تولیدی شرکت بلورآزما با دیگر اسپکتروفتومترها این است که علاوه بر ارائه طیف، اعداد جذب و غلظت، کاربر می تواند عیار نمونه زعفران را بطور مستقیم و بسیار دقیق توسط دستگاه به دست آورد و دیگر نیازی به محاسبات عددی دستی نیست.